ลูกอัณฑะ คืออะไร ต่างจากต่อมลูกหมากยังไง
ลูกอัณฑะ (testis) เป็นอวัยวะก้อนรูปไข่ทรงกลม 2 อันอยู่ในถุงอัณฑะ ห้อยอยู่ภายนอก ใกล้กับอวัยวะเพศชาย ทำหน้าที่ผลิตอสุจิและผลิตฮอร์โมนเพศชายเทสโทสเทอโรน ทำหน้าที่พัฒนาร่างกายและสร้างความเปลี่ยนแปลงเด็กผู้ชายในวัย 12-16 ปี ให้ไปสู่วัยเจริญพันธ์ุ เช่น มีเครา เสียงแตก ไหล่กว้าง จนไปถึงการมีความต้องการทางเพศ โดยภายในอัณฑะจะมีเส้นเลือดและหลอดเล็กๆ เพื่อทำหน้าที่สร้างอสุจิ เรียกว่า หลอดสร้างอสุจิ
ลูกอัณฑะกับต่อมลูกหมาก นั้นไม่ใช่อวัยวะเดียวกันแบบที่หลายๆคนเข้าใจผิด เพราะในความเป็นจริงแล้วนั้น ทั้งสองอวัยวะอยู่คนละตำแหน่งกัน อีกทั้งยังทำหน้าที่คนละอย่างกันอีกด้วย
9 สาเหตุอัณฑะบวมแข็ง เกิดจากอะไรได้บ้าง
อาการอัณฑะบวมแข็งนั้น อาจเกิดจากสาเหตุที่แตกต่างกัน แต่ส่วนใหญ่แล้วไม่ได้เป็นอันตรายแต่อย่างใด เพราะอาจจะเกิดจากการสะสมของ ของเหลวในถุงอัณฑะเฉยๆ หรือเป็นเส้นเลือดบวมในลูกอัณฑะ แต่บางครั้ง อาจจะบ่งบอกว่ากำลังจะเกิดโรคร้ายแรงอย่าง มะเร็งอัณฑะได้ ถ้าอาการหนัก และ รู้สึกว่าเจ็บปวดนานเกินไปแล้ว ให้รีบไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยโดยเร็วจะดีที่สุด
1.บาดเจ็บ
การบาดเจ็บจากการโดนเตะ โดนกระแทกแรงๆ โดนแทง หรือมีแผล บริเวณอัณฑะ จนทำให้เกิดการอักเสบร้ายแรงตามมา ถ้ามีอาการให้รีบพบแพทย์ทันที
อาการ
- อัณฑะแดง
- อัณฑะบวม
- ปัสสาวะลำบาก
- ปัสสาวะเป็นเลือด
- โดนทิ่มหรือแทง ที่อัณฑะ
- เป็นไข้ หลังได้รับบาดเจ็บบริเวณอัณฑะ
2.ถุงน้ำในอัณฑะ (Hydrocele)
ถุงน้ำในอัณฑะส่วนใหญ่อาการนี้จะพบได้บ่อยในเด็กทารก ไม่ได้เป็นอันตราย และจะหายไปเองในที่สุด
อาการ
- อัณฑะบวม ข้างใดข้างนึง
- มีอาการเจ็บร่วมกับการบวม
3.หลอดเลือดอัณฑะขอด (Varicocele)
หลอดเลือดอัณฑะขอด เกิดจากลิ้นตัวปิดเปิดหลอดเลือดดำในถุงอัณฑะบกพร่อง ทำให้เลือดใหลย้อนกลับ แทนการใหลไปถุงอัณฑะ หลอดเลือดอัณฑะขอดเป็นภาวะที่ไม่ได้ร้ายแรงมาก แต่เมื่อเป็นภาวะนี้จะทำให้มีบุตรยากขึ้น สามารถบรรเทาอาการปวดได้ด้วยการประคบเย็น หรือ เข้ารับการผ่าตัดเพื่อให้ดีขึ้น หรือ มีบุตรง่ายขึ้น
อาการ
- อัณฑะบวม ข้างใดข้างนึง
- ปวด
4.หลอดน้ำอสุจิโป่ง (Spermatocele)
หลอดน้ำอสุจิโป่ง มักจะเกิดขึ้นบริเวณ หลัง หรือ เหนือ ลูกอัณฑะ เป็นก้อนๆ บางครั้งแพทย์อาจเรียว่า ซีสต์น้ำกาม ข่าวดีคือการเป็นหลอดน้ำอสุจิโป่ง ไม่จำเป็นต้องรักษาใดๆเลย แต่ถ้าไม่สบายใจที่มีอาการ สามารถเข้ารับการผ่าตัดเพื่อเอาก้อนเนื้อออกได้
อาการ
- อัณฑะบวม
- ปวดอัณฑะ
- อัณฑะคล้ำๆ
- หนักถุงอัณฑะ
5.ไส้เลื่อนขาหนีบ
การเป็นไส้เลื่อนขาหนีบเกิดจากกล้ามเนื้อที่อ่อนแอตามอายุ ทำให้ลำไส้ทะลุโผล่เข้าไปในขาหนีบได้ ถ้าไส้เลื่อนอยู่ต้นขา อาจไม่ได้รู้สึกอะไร แต่ถ้าไส้เลื่อนลงถุงอัณฑะเมื่อไหร่ อาจทำให้เริ่มเจ็บ และบวมได้ และที่สำคัญไส้เลื่อนขาหนีบไม่สามารถหายเองได้ จำเป็นต้อเข้ารับการผ่าตัด เพื่อรักษา
อาการ
- มีก้อนนูนบริเวณขาหนีบ หรือ ถุงอัณฑะ
- หนักขาหนีบ
- ไม่ผายลม
- ไม่อุจจาระ
6.ถุงเก็บอสุจิอักเสบ (Epididymitis )
ถุงเก็บอสุจิอักเสบ เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย หรือ ไวรัส จากการมีเพศสัมพันธ์ทำให้ท่อด้านหลังของอัณฑะถ้ามีอาการเหล่านี้ควรรีบพบแพทย์ทันที
อาการ
- บวม
- ปวด
- เจ็บ
- ร้อนหรืออุ่นกว่าปกติ
- อสุจิมีเลือดปน
7.อัณฑะบิดตัว (Testicular Torsion)
อัณฑะบิดตัว เป็นภาวะฉุกเฉินทางการแพทย์ เพราะเกิดการบิดของลูกอัณฑะภายใน ทำให้ อสุจิและเลือด ไปเลี้ยงลูกอัณฑะไม่ได้ ถ้าเกิดมีอาการให้รีบพบแพทย์ทันที
อาการหลังจากได้รับบาดเจ็บบริเวณอัณฑะ
- ปวดอัณฑะรุนแรงเฉียบพลัน ข้างใดข้างนึง
- อัณฑะบวม ข้างในข้างนึง
- เป็นถุงหรือก้อนเนื้อ ที่มองเห็นได้บนลูกอัณฑะ
8.มะเร็งอัณฑะ (Testicular cancer)
มะเร็งอัณฑะ อาจเกิดขึ้นเมื่อเซลล์มะเร็งได้เติบโตในลูกอัณฑะ มักจะเกิดข้างใดข้างนึง และไม่ค่อยเกิดพร้อมกันทั้งสองข้าง มะเร็งอัณฑะสามารถพบได้มากในช่วงอายุ 20-35 ปี ถ้าตรวจเจอทันก็สามารถรักษาได้
อาการ
- ตุ่มบนอัณฑะ
- ก้อนเนื้อในลูกอัณฑะ
- ปวดอัณฑะ
- ไม่สบายถุงอัณฑะ
9.วัณโรคปอด (Pulmonary TB)
ปกติแล้ววัณโรคจะส่งผลกระทบต่อปอดถึง 70% แต่ในบางกรณี วัณโรคสามารถแพร่กระจายไปยั่งส่วนอื่นๆของร่างกายได้อีกด้วย รวมไปถึงลูกอัณฑะ ถ้าเจอว่าตัวเองเข้าข่าย ให้รีบพบแพทย์ทันที
อาการ
- บวมแต่ไม่ปวด
- ก้อนเนื้อแข็งบนลูกอัณฑะ
อัณฑะบวมแข็ง รักษายังไง
วิธีรักษาอัณฑะบวมแข็งจะขึ้นอยู่กับว่าสาเหตุเกิดจากอะไร ถ้าบวมจากการที่บาดเจ็บไม่ร้ายแรง หรือถุงน้ำในอัณฑะสามารักษาได้ด้วยการดูแลตัวเอง แต่ถ้าอาการหนักกว่านั้นจำเป็นต้องรีบพบแพทย์เพื่อวินิจฉัย และรับการรักษาที่ถูกต้องจะดีที่สุด
- ประคบเย็นด้วยน้ำแข็ง โดยใช้ผ้าห่อ
- กินยาแก้ปวด
- เลี่ยงการออกกำลังกายซักพัก
- ใช้ผ้าขนหนู เพื่อยกถุงอัณฑะ
- สวมกระจับ หรืออุปกรณ์ทางการกีฬาที่ช่วยยกถุงอัณฑะ
